Γκρόπιους, Βάλτερ

(Walter Gropius, Βερολίνο 1883 – Λίνκολν, Μασαχουσέτη 1969).Γερμανός αρχιτέκτονας και θεωρητικός. Υπήρξε ο ιδρυτής του Μπάουχαους (Bauhaus). Καταγόταν από οικογένεια στην οποία το επάγγελμα του αρχιτέκτονα αποτελούσε παράδοση. Παρακολούθησε πρώτα μαθήματα αρχιτεκτονικής στα πανεπιστήμια του Σαρλότενμπουργκ, του Βερολίνου και του Μονάχου (1903-7), για να γίνει αργότερα πρώτος βοηθός του Πέτερ Μπέρενς, περίφημου επίσης αρχιτέκτονα, καθηγητή και θεωρητικού. Το σπουδαστήριο του Μπέρενς την περίοδο που ο Γ. συνεργαζόταν μαζί του (1907-10) ήταν το κέντρο έλξης των υπερμάχων των νεωτεριστικών ιδεών στο πεδίο της αρχιτεκτονικής και των εφαρμοσμένων τεχνών. Ανάμεσα στους βοηθούς του σπουδαστηρίου Μπέρενς υπήρχαν, την ίδια εποχή με τον Γ., ο Βαν ντερ Ρόε και ο Λε Koρμπιζιέ. Οι ζυμώσεις αυτές, που υπονόμευαν σιγά-σιγά τους παραδοσιακούς κανόνες –τους οποίους αντιπροσώπευε ακόμα το διακοσμητικό στοιχείο– και είχαν βρει στον Άντολφ Λόος και στον Μόχολι-Ντάγκι τους πρώτους μαχητικούς υποστηρικτές και θεωρητικούς, ωρίμασαν οριστικά την προσωπικότητα και τον μελλοντικό προσανατολισμό του Γ., ο οποίος διαμόρφωσε και εξέφρασε τα πιστεύω του με την οργάνωση του Μπάουχαους. Την περίοδο αυτή χαρακτηριστικά για την αρχιτεκτονική του δραστηριότητα είναι ήδη τα σχέδια και η κατασκευή (σε συνεργασία με τον Άντολφ Μάγιερ) των εγκαταστάσεων Φάγκους του Άλφελντ Βαν ντεν Λάινεν το 1910 και του περιπτέρου της μηχανικής της Έκθεσης της Κολονίας το 1914. Μια ολοκληρωμένη εφαρμογή των μεθοδολογικών κριτηρίων του, που είχαν στο μεταξύ ωριμάσει, πραγματοποιήθηκε με το συγκρότημα των οικοδομών του Μπάουχαους-Ντεσάου (1925-26), ιδιαίτερα με τον συνδυασμό οικοδομή-διακόσμηση-επίπλωση, κριτήρια που είναι ακόμα πιο εμφανή στο συγκρότημα των οικιών της Ζίμενς-Στατ (Βερολίνο 1929), στις λύσεις που δόθηκαν στον Οίκο Γκρόπιους στο Λίνκολν, της Μασαχουσέτης (σε συνεργασία με τον Μαρσέλ Μπρόγιερ, 1937) και από τις τελευταίες κατασκευές, στο κτίριο Grand Central Building της Νέας Υόρκης (1954). Αναρίθμητα είναι τα αρχιτεκτονικά του σχέδια μεταξύ των οποίων τα σχέδια για το θέατρο Ιντεγκράλ στο Βερολίνο (1929, σε συνεργασία με τον Έρβιν Πισκάτορ), για το μέγαρο των Σοβιέτ στη Μόσχα (1931), για το κτιριακό συγκρότημα του πανεπιστημίου της Βαγδάτης (1954) κλπ. Το 1952 ο Γ. ξανάρχισε να διδάσκει ως επίτιμος καθηγητής στο πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και συγχρόνως έγινε επίτιμο μέλος πολλών ακαδημιών. Σημαντικά για την έκθεση των θεωριών του είναι τα συγγράμματά του: Idee und Aufbau des Staadlichen Bauhauses, Weimar (1923), The New Architecture (1955), Architecture – Wege zu einer optischen Kultur (1956). Ο Γ. χρησιμοποίησε πάντοτε επιφανείς συνεργάτες για την εκτέλεση των σχεδίων του, ώστε να τους δίνεται η ευκαιρία να συνηθίσουν και οι ίδιοι το πνεύμα της συλλογικής συμμετοχής. Αυτό έγινε αφορμή να χαρακτηρίσουν οι ναζί το έργο του «εκδήλωση κομουνιστικής τέχνης που πρέπει να εξαφανιστεί». Με την άνοδο των ναζί στην εξουσία ο Γ. αναγκάστηκε να μεταναστεύσει το 1934 αρχικά στην Αγγλία και αργότερα στις ΗΠΑ, όπου παρέμεινε έως τον θάνατό του. Σχέδιο πρόσοψης του Grand Central Building στη Νέα Υόρκη (1954) του Γερμανού αρχιτέκτονα Βάλτερ Γκρόπιους. Δύο σκίτσα του Βάλτερ Γκρόπιους για το σχέδιο του μεγάρου των Σοβιέτ στη Μόσχα (πάνω, η αίθουσα συνεδριάσεων· κάτω, η είσοδος του θεάτρου). Το μέγαρο της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα, έργο αντιπροσωπευτικό των αρχιτεκτονικών αντιλήψεων του Βάλτερ Γκρόπιους. Τα τεράστια υαλοστάσια του οικοδομήματος καταργούν την έννοια του «κλειστού» χώρου, ενώ ο ρυθμός των κάθετων αξόνων στο περιστύλιο προκαλεί αισθητικού επιπέδου συγκρίσεις με τα αρχαία μνημεία της ελληνικής πρωτεύουσας.